Łucznik – numeracja i cechy

Minęło kilka lat od ostatnich tematów dotyczących numeracji Łuczników. W tym czasie nasza wiedza na podstawie pozyskanych Łuczników powiększyła się i chronologia znacząco wyjaśniła. Ogromne zasługi ma w tym Potop, który chyba jedyny ma tak ogromną ilość rzeczonych karabinków.
W zeszłym roku postanowiłem skatalogować wszystkie Łuczniki które napotkam.
Każdy egzemplarz opisany jest szczegółowo z uwzględnieniem wszystkich elementów jego budowy takich jak: muszka, szczerbinka, logotyp, numeracja (trzy miejsca), główna śruba kostki lufy, osada, kołek wzmacniający osadę, pogrubienie lufy przy kostce, szyna trapezowa do optyki.
Analizując te dane zaczyna się wyłaniać obraz postępujących zmian w budowie i numeracji.
Dużo zamieszania w odczytaniu numeracji wprowadziło opracowanie pana Gwoździa, szczątkowo opisujące tylko część modeli.
Na podstawie zebranego materiału mogę stwierdzić jak wyglądała numeracja poszczególnych modeli.

Model 87
Produkcja od 1956 do 1980 roku. Od piczątku do roku 1966 włączne stosowana była numeracja cyfrowa. Szczególnie w pierwszym roku można spotkać pierwsze numery stosowane różnie, zdarzały się przypadki z pierwszym zerami. Najwyższy numer z tego okresu jaki spotkałem to 34168.
Od 1967 wprowadzono numerację literowo-cyfrową, na pierwszym miejscu duża literą w kolejności alfabetycznej że zmianą każdego roku. Po literze cztery cyfry numeru seryjnego.
W 1972 nastąpiła zmiana logo z Łucznik na Predom-Łucznik, zmiana nie dotyczyła produkcji na potrzeby wojska
Produkowane w tym okresie modele 88, Archer, Mars objęte były tą samą numeracją, nie miały odrębnej numeracji
1967 A
1968 B
1969 C
1970 D
1971 E
1972 F
1973 G wojsko
1974 H wojsko
1975 I wojsko
1976 J wojsko
1977 K wojsko
1978 L wojsko
1979 M wojsko
1980 N wojsko
Osada tego typu jest z charakterystycznym kołkiem wzmacniającym umiejscowionym poprzecznie przed spustem. Model 88 wyposażono w osadę z podwyższoną baką typu Monte Carlo. Poniżej na zdjęciu (1) przedstawiono od góry Łucznik model 88, Łucznik model 87. Załączone jest również zdjęcie (2) z opracowania Zbigniewa Gwoździa „Polska Broń Pneumatyczna i Bocznego Zapłonu”

Łucznik 87 gładkolufowych. FKW (Potop)

Model 141
Wiatrówka młodzieżowa.
Projekt z czerwca 1966 roku. Produkowany od 1971 do 1975 roku. Oddzielna numeracja pięciocyfrowe poprzedzona literą powiązaną z rokiem produkcji. Znam tylko jeden przypadek pominięcia zera lub innej cyfry  podczas bicia numeru (lub odczytu) w egzemplarzu o numerze D0088. Wszystkie inne mają literę i pięć cyfr. Od lipca 1971 roku na zlecenie importera zagranicznego wykonano na cylindrze frezy do zamontowania przyrządów optycznych. Podobnie frezowanie dokonano od 1972 roku dla importera brytyjskiego z dodatkową nazwą dystrybutora R&R Pty Ltd. W zależności od życzenia zamawiającego wykonane były również wersje gładkolufowe przeznaczone do strzelania bolcami (pocisk strzałkowy z pędzelkiem)
1971-A
1972-B
1973-C
1974-D
1975-E
Łuczniku 141 z roku 1971 i częściowo z 1972 roku mają logo Łucznik natomiast późniejsze Predom-Łucznik
Podobnie jak kołek wzmacniający w osadzie, który znika po 1972 roku. Łoże wykonane było z sezonowanego drewna bukowego w kolorze naturalnego drewna a następnie pokryte lakierem. Nie posiadam żadnego egzemplarza Łucznika 141, zdjęcia są umieszczone dzięki uprzejmości i za zgodą kolekcjonera POTOP z portalu FKW-Forum Kolekcjonerów Wiatrówek. Załączone jest również zdjęcie (1) z opracowania Zbigniewa Gwoździa „Polska Broń Pneumatyczna i Bocznego Zapłonu”

Łucznik 187/188

Łucznika model 187 powstał na bazie tego samego projektu co  model klasy 87 z indeksem wyrobu 187-00-000.
Wg mnie niepotrzebnie wiąże się datę wprowadzenia logotypu modelu 187 z datą powstania modelu co w konsekwencji prowadzi do mylnych interpretacji rocznika na podstawie litery serii ściśle związanej z rokiem produkcji.
Zasada jest podobna do numeracji modelu 87 w roku 1967 z tą tylko różnicą, że nie 4 cyfry a 5 cyfr poprzedzonych literą określającą rok produkcji. Podobnie jak w modelu 87 nie zawsze wybijane były pierwsze zera. Przykładem jest wiatrówka serii B z numerem czterocyfrowym 7983, numeracja zgodna z wszystkimi elementami wiatrówki, również z korkiem na którym widnieje logotyp modelu 187 oraz Predom-Łucznik co wraz z lufą bez pogrubienia u nasady kostki jednoznacznie określa  przynależność do modelu 187.
Ten numer jest najniższym obecnie znanym mi numerem. Wg opracowania Zbigniewa Gwoździa Polska Broń Pneumatyczna i Bocznego Zapłonu produkcję modelu 187 rozpoczęto w 1971 roku, sugerowałoby to że seria A powstała w tym właśnie roku, seria B 1972 itd. W końcowym procesie produkcji następował etap testu celności który kwalifikował dany egzemplarz do sprzedaży. Na dokumencie tym widnieje między innymi, seria, numer i data. Z dokumentów tych wynika że seria D powiązana jest z rokiem 1974.
Wychodząc z analizą właśnie od tego roku zauważymy, że pierwszym rokiem produkcji powinien być rok 1971 podobnie jak typ 141 co jest bezsprzecznie udokumentowane. Od tego roku znika również pogrubienie lufy.
Wiatrówki produkowane były do 1980 roku czyli numeracja powinna wyglądać następująco:
A-1971
B-1972 zmiana logo z Łucznik na Predom-Łucznik w typie 141
C-1973
D-1974 zmiana muszki i szczerbinki na trapezową i regulowaną
E-1975
F-1976
G-1977
H-1978
I  -1979
J -1980
Potwierdzeniem niniejszego założenia może być jedynie odnalezienie Łucznika serii A, w 1971 roku logotyp 187 powinien być z napisem Łucznik a nie Predom-Łucznik podobnie jak w znanym przypadku modelu 141. Seria „sto” w numeracji Łuczników została wprowadzona w 1971 roku. Możliwe więc jest że, model 187 ma wspólńą numerację z modelem 141 i 188. Czyli pierwsze numery mogą należeć zarówno do modelu 141 jak i 187 czy 188, potwierdzeniem może być model 144 seria A01187 z logo Łucznik wyprodukowany w 1971 roku
Na pewno numeracja modelu 188 była spójna z numeracją modelu 187.

Dopisek z dnia 14.02.2020: wg informacji uzyskanej od kolekcjonera „azt” z forum SKS który posiadł tą wiedzę od byłego pracownika FB w Radomiu, numery seryjne były nabijane kolejno na „gołe” systemy a dopiero później było nabijane logo na korku, które decydowało o typie modelu. Ta informacja potwierdza wcześniejsze moje przypuszczenia o ciągłości numeracji dla różnych modeli.

W osadzie modelu 187 nie występował już kołek wzmacniający w pobliżu spustu.
 W pierwszym półroczu 1974 (seria D) występuje szczerbinka suwakowa natomiast w drugiej połowie regulowana typu pistoletowego. Podobnie zmianie ulega muszka pierścieniowa na trapezową. Zdjęcie cia są umieszczone dzięki uprzejmości i za zgodą kolekcjonera POTOP z portalu FKW-Forum Kolekcjonerów Wiatrówek. Załączone są również zdjęcia (7,8,9,10) z opracowania Zbigniewa Gwoździa „Polska Broń Pneumatyczna i Bocznego Zapłonu”

Historia produkcji – zmiany

W projekcie Łucznika od 1956 do 1980 roku wprowadzono ok 100 zmian, głównie w zakresie technologii wykonania poszczególnych części.
Natomiast zmian w samej konstrukcji wprowadzono zaledwie kilka.
Trzykrotnie muszka i śruba główna kostki lufy, dwukrotnie szczerbinka. Poza tym zmieniał się logotyp i konstrukcja osady polegająca na umieszczeniu kołka wzmacniającego w okolicy spustu. Kołek w osadzie stosowany był w modelu 87 przez cały okres jego produkcji oraz w pierwszym roku produkcji (1971) modelu 141. Zmiana związana z numeracją polegająca na różnym oznakowaniu tubusa (z przodu przy kostce lufy lub z tyłu przy korku z logotypem) związana była z wersją tubusa który występował z frezem do zamocowania optyki lub bez niego. Różny  były też rozstaw frezów 10 i 12 mm.
Pogrubienie lufy przy nasadzie kostki znika w 1971 roku w modelu 87 seria E i F oraz prawdopodobnie w modelu 187 seria A. Pogrubienia jenie lufy wraca w modelach 87 produkowanych tylko dla wojska czyli od serii G
W sumie widocznych zmian nie licząc logotypów było ok 10.

39 uwag do wpisu “Łucznik – numeracja i cechy”

  2. Witam, moja wiatrowka nie ma żadnych numerów seryjnych. Na korku napis predom łucznik 187. Z boku korka jedynie dwie cyfry 81

    Polubienie

    Odpowiedz

  3. Witam, Szanowni koledzy zbieracze, poszukuję sprężynę do łucznika
    141 śr. zewn. 17 mm, wewn. 11,5, 30 zwojów. Czy ktoś jest w stanie mi pomóc?

    Polubienie

    Odpowiedz

    1. Witam, rozmawiałem z największym poznańskim kolekcjonerem, oboje doszliśmy do wspólnego wniosku że najprościej i zarazem najskuteczniej będzie zamówić takową w najbliższym zakładzie wyrabiającym dowolne sprężyny lub przez internet. Pozdrawiam.

      Polubienie

      Odpowiedz

  4. Witam. Posiadam wiatrowke -stara. Mam tylko numer 64 956.
    Lufa gwintowana. Dlugosc lufy do kostki. (Uszczellki 40cm..
    Nic na niej nie oisze procz tych mumerow. Przyrzady celiwnicze rownuez. Stare szczerbunka blacha z reg. Wysokosc. Myszka. To kawalek plaskuej blaszki. Kirpys gdzie muesci sie sprezyna okragly -pierwszy raz taki widzę! Za spusrem duza nakretka (tam gdzie miesci sie sprezyna) nodkrecana na duzy srubokret .
    Podpowie ktos. Co to za sprzet?
    Ile warte?

    Polubienie

    Odpowiedz

  7. Witam ja mam Łucznika 87 z numerem 372XX bez indeksu literowego posiadającego kołek wzmaciający na osadzie oraz muszkę montowaną do wycięcia bezpośrednio na lufie oraz szczerbinkę nastawną, który to może być rok? Lufa jest gwintowana i pogrubiona przed kostką

    Polubienie

    Odpowiedz

  9. Znalazłem dziś w garażu wiatrówka łucznik 87 o numerach seryjne 22824 który to może być rok produkcji i jaka może być cena tego typu wiatrówki stan dość sła y ale sprawna .

    Polubienie

    Odpowiedz

  10. Witam. Wyjątkowo ciekawy materiał. Właśnie stałem się szczęśliwym posiadaczem Łucznika 87 nr18xxx.
    W artykule piszesz, że są gładkolufowe. Mój ma lufę gwintowaną…
    Czy były takie, czy lufa jest nagwintowana albo z innej wiatrówki ?
    Logo na kapslu jak i cała reszta z wyjątkiem środka lufy są identyczne ze zdjęciami Łucznik 87 gładkolufowych. FKW (Potop).
    Byłbym również bardzo wdzięczny za informację o roku produkcji.

    Polubienie

    Odpowiedz

    1. Większość Łuczników 87 miała lufę gwintowaną, niektóre na zamówienie były robione w wersji z gładką lufą, znacznie częściej gładkie lufy występują w modelu 141. Numer seryjny 18xxx to teoretycznie 1964 rok produkcji. Możesz mi podać długość lufy razem z kostką (tam gdzie jest jej numer) czyli od końca lufy do jej uszczelki?

      Polubienie

      Odpowiedz

  11. Witam (pisze ponownie)
    Mam Łucznika 87, pierwszy typ korka (wg opisu z tekstu). Jest zgrubienie na lufie przy kostce. Brak pierścienia na lufie dla potrzeb mocowania muszki. Muszka w osłonie Nr 0896 (trzy razy zgodny) – jaki to rok ? Zapewne pierwszy rok produkcji 1956 ?
    Jakie w szczególności zdjęcia wysłać ?

    Polubienie

    Odpowiedz

  12. Witam.
    Mam nr 15285. Jaki to może być rocznik. ?
    Dodam ciekawostkę iż numer na lufie został prawdopodobnie przebity z innej produkcji, gdyż widać pod spodem inne cyfry. Numery na systemie i korku bez „korekty”
    Lufa ze zgrubieniem przy kostce oraz chyba muszką trapezowa (jaskólczy ogon). Chyba bo jej w nowym nabytku brakuje ale nie ma specyficznego pierścienia dla muszki w osłonie.
    Logo zawiera postać łucznika, napis Łucznik i nr 87 pod spodem. Czyli stare pierwotne logo.

    Polubienie

    Odpowiedz

    1. Egzemplarze o numerze 15xxx pokazywały się około 1962 roku, muszka w tym czasie miała już pierścień na lufie. Prawdopodobnie Twój egzemplarz ma przełożoną lufę i przebity numer dla zgodności z pozostałymi. Jest bardzo mało prawdopodobne żeby producent przebijał w ten sposób numery seryjne. Taką czynność mógł przeprowadzić jedynie rusznikarz w jednostce wojskowej aby mieć zgodność numeracyjną zasobów lub każdy kto ma możliwość nabicia nowego (pasującego) numeru ale ten zazwyczj czyści poprzedni do zera 😎 Bardzo dużo Łuczników karabinów i pistoletów składa się z wielu „dopasowanych” elementów.
      ps. jaki był poprzednio numer na kostce lufy?

      Polubienie

      Odpowiedz

  14. witam , również posiadam ten model , sygnatura Łucznik 87 bez jakichkolwiek dodatków , numeracja – przy czym te pierwsze 2 jest znacznie mniejsze . Pytanie drugie czy ktoś wie gdzie można dokupić element drewniany tej konstrukcji ? 😉

    Polubienie

    Odpowiedz

    1. Witam, to jest najwyższy numer jaki widziałem, pewnie jeden z ostatnich w 1966 roku ich produkcji. Ceny mogą być różne, myślę że w granicach 700-1000 zł

      Polubienie

      Odpowiedz

  16. Dzień doby,
    posiadam wiatrówkę Łucznik 87 z numerem seryjnym 689 i literą A wybitą w drugim rzędzie pod cyfrą 8.
    Nie znalazłem nigdzie informacji o takim typie numeracji, a na osadzie nie ma daty produkcji .
    Dodam, że numer powtarza się w trzech miejscach,
    Czy ten typ numeracji dotyczy roku 1967 i czy na osadzie powinna być zawsze data produkcji ?

    Polubienie

    Odpowiedz

    1. Tak ale często tusz jest zniszczony przez smar. Teoretycznie jest to rok 1967. Gdzie jest litera A na kostce lufy pod czy przed cyframi. Często pierwsze 0 nie było nabijanie. Na cylindrze i korku litera jest pod cyframi. Mogę prosić o zdjęcie na marboc@windowslive.com ? Pozdrawiam

      Polubienie

      Odpowiedz

  17. Witam,
    zakupiłem niedawno wiatrówkę Łucznik 87 o numerze seryjnym 10896 (bez prefiksu literowego), a na osadzie widnieje data 13-11-1967. Nie powinno być prefiksu A – zgodnie z powyższym tekstem?

    Polubienie

    Odpowiedz

    1. Teoretycznie jest to możliwe. W 1967 mogło być „czyszczenie magazynów). Osady szły na bieżąco a systemy niekoniecznie. Praktycznie to w 1965 roku we wrześniu był już numer. 21266. Numer 10896 będzie oscylowal w pobliżu roku 1960. Prawdopodobnie osada nie jest od tego systemu. Prześlij mi zdjęcia to będę mógł powiedzieć coś więcej o tym egzemplarzu.

      Polubienie

      Odpowiedz

  18. Witam, szacunkowo to 1960 rok, jeżeli jest możliwość to proszę zajrzeć do osady w okolicy spustu powinna być data dd miesiąc rrrr. Powinna mieć zakrytą słupkową muszkę z pierścieniem na lufie, pogrubioną lufę przy kostce, śruba główna kostki lufy powinna mieć dwa wcięcia na śrubę blokady, kołek wzmacniający w osadzie przed spustem. No i oczywiście trzy zgodne numery: kostka lufy, cylinder z tyłu pod osadą jeżeli nie ma szyny, cylinder z przodu jeżeli jest szyna, korek z logo pod osadą.
    Pozdrawiam

    Polubienie

    Odpowiedz

Dodaj komentarz

Ta witryna wykorzystuje usługę Akismet aby zredukować ilość spamu. Dowiedz się w jaki sposób dane w twoich komentarzach są przetwarzane.